İsrail yurtdışından doğrudan yabancı sermaye yatırımı alarak gelişen bir ekonomiye sahip. 2020 yılında işgal topraklarına net 24 milyar dolar doğrudan yabancı sermeye girişi oldu. Bu sermaye yatırımları kesilmedikçe İsrail ekonomisi gelişmeye ve gelirini askeri harcamalara yani soykırıma harcamaya devam edecek.
Peki, kim bu sermaye sahipleri?
Ürünlerini boykot listesine aldığımız dünya çapındaki üreticileri, İsrail’le olan iş bağlantıları, yatırımları, şirket yöneticilerinin İsrail ve katliamlara destek açıklamaları üzerinden değerlendirdik. Şimdi onları tek tek ele alalım…
P&G/Procter & Gamble
(2023 yılı net geliri 14,371 milyar dolar)
Genel olarak temizlik maddeleri ve kişisel bakım ve hijyen ürünleri satan Amerika merkezli şirket, 127 binden fazla çalışana sahip bir dünya devi.
P&G, İsrail’le olan iş bağlantıları nedeniyle İsrail-Amerika Ticaret Odası AmCham’ın Gümüş Üyesi olarak ilan edildi.
Kanıt Linki
Şirketin İsrail sayfasında, ülkedeki yatırımlara dair detayları bulmak mümkün.
“P&G İsrail, 2001 yılı itibarıyla distribütör pazarının bir parçası olmuştur. P&G markaları, Pantene, H&S, Gillette, Oral-B, Fairy, Pampers, Ariel, Tide, Always ve daha birçokları dahil olmak üzere %98 İsrailli hanelerde bulunmaktadır. P&G, İsrailli tüketicilere üstün yenilikler sunarak büyüme amacımıza bağlı kalmaya devam ediyor. P&G İsrail bir rol modelidir: Bir İşveren olarak çeşitlilik ve katılıma yönelik çözümlere öncülük ediyoruz. P&G İsrail, İsrail cumhurbaşkanı çatısı altında düzenlenen İsrail çeşitlilik ve katılım (D&I) reklam ve pazarlama yarışmasında "İsrail çeşitliliğinin kabilelerin ruhuna entegrasyonu" dalında ödülü kazandı. Dünya çapındaki ve İsrail'deki kuruluşlar, dernekler ve yayınlardan aldığımız bir dizi ödül ve takdirle gurur duyuyoruz.”
Kanıt Linki
Procter & Gamble, Araştırma ve Geliştirmeye yıllık 2 Milyar Dolar yatırım yapıyor, bu yatırımların bir kısmı Tel Aviv’deki merkezde gerçekleşiyor. Procter & Gamble'ın İsrail Yenilik Evi, dünyanın en büyük jenerik ilaç üreticisi Teva Pharmaceutical Industries Ltd. ile iş birliği halinde.
Kanıt Linki
UNİLEVER
(2022 yılı net geliri 8,052 milyar dolar)
Dünyanın en büyük yiyecek ve hızlı tüketim üreticilerinden biri olan şirketin ürünleri 200 ülkede satılıyor. Gıda, içecek, ev bakımı, güzellik ve kişisel bakım gibi kategorilerde 400'den fazla markası bulunan ve 20'den fazla ülkede fabrika ve genel merkezleri olan dünya devinin İsrail’de de büyük ekonomik yatırımları bulunuyor. Şirketin İsrail’deki yatırımlarının detayları kendi sayfalarında şu şekilde açıklanıyor:
“Unilever, İsrail'de ülke genelindeki insanlara günlük ev ürünleri sağlayan işletmemizle gurur duyuyor. Bugün Unilever İsrail, farklı geçmişlere sahip yaklaşık 2.000 kişiyi istihdam ediyor, dört yerel üretim tesisine sahip ve yaklaşık 2.000 yerel tedarikçi ve hizmet sağlayıcıdan oluşan bir ağla çalışıyor; değer zincirinde on binlerce İsraillinin geçim kaynaklarının desteklenmesine yardımcı oluyor. Son on yılda Unilever, İsrail'deki ortaklığımıza 1 milyar Şekel'den (yaklaşık 250 milyon Euro) fazla yatırım yaptı. Gelecek onlarca yıl boyunca İsrail ekonomisine ve toplumuna olumlu katkı sağlamaya devam etmeyi sabırsızlıkla bekliyoruz ve İsraillilerin ve Filistinlilerin çatışmalarına barışçıl bir çözüme ulaşabileceklerini umuyoruz.”
Kanıt Linki
Unilever CEO'su yaptığı açıklamada şirketin İsrail'e 'tamamen bağlı' olduğunu söyledi.
Kanıt Linki
İsrail Yenilik Otoritesi çatısı altında İsrailli şirketlerle ortaklık yapıyor.
Kanıt Linki
NESTLE
(2022 yılı net geliri 9,5 milyar dolar)
İsviçre merkezli, dünyanın en büyük yiyecek ve içecek üreticisi olarak bilinen şirket, 1866 yılından bu yana varlığını sürdürüyor. 1900'lü yılların başında ABD, Birleşik Krallık, Avustralya, Almanya ve İspanya'da fabrikalar açarak dünyanın en büyük çikolata üreticisi haline gelen Nestle, dünyanın 190 ülkesinde 500’e yakın fabrika ve 300 binden fazla çalışana sahip. Peki bu dünya devinin İsrail’le iş birliği ne boyutta?
Cevabı kendi sitesinde yayınlanan 2022 yıl sonu raporundan görmek mümkün. Raporda yazan verilere göre Nestlé'nin İsrail'de şekerleme, hazır yemekler, gazlı ve sıvı içecekler ile beslenme ve sağlık bilimleri bölümü bünyesinde yer alan ürünler için yedi ayrı tesisi bulunuyor.
Kanıt Linki
Diğer yandan Nestle, 1995 yılından bu yana İsrail’in en eski ve büyük gıda üreticilerinden Osem ile ortaklık yapıyor.
Kanıt Linki
Kanıt Linki
İsrailli inovasyon firmalarıyla ortaklığı bulunuyor.
Kanıt Linki
DANONE
(2022 yıllık geliri 1,92 milyar dolar)
Osmanlı vatandaşı olarak Selanik’te yaşayan Sefarad Yahudilerinden İzak Karasu (İsaac Carasso) tarafından Birinci Dünya Savaşı öncesi göç ettiği Barselona’da küçük bir yoğurt fabrikasıyla temeli atılan şirket, bugün dünyanın en büyük gıda gruplarından biri. Taze süt ürünleri piyasasında dünyanın bir numarası olan şirketin İsrail’de birçok ortağı ve yatırımı bulunuyor.
Danone, İsrail'deki kültürlü süt girişimine 3,5 milyon dolarlık yatırım yaptı.
Kanıt Linki
İsrailli uluslararası yiyecek ve içecek şirketi olan Strauss Group’la 1969 yılından bu yana ortaklık anlaşmaları bulunan Danone, Strauss Health'in yüzde 20 hissesini satın alarak ortak oldu.
Kanıt Linki
Danone, İsrailli Imagindairy'i ineksiz süt ürünleri için stratejik yatırımcı olarak seçti.
Kanıt Linki
JOHNSON & JOHNSON
(2022 yılı net geliri 17,941 milyar dolar)
Kozmetik ve hijyenik ürünleri üreten Amerika merkezli şirket, tüketici ürünleri, tıbbi ürün ve ekipmanlar ve ilaç sektöründe faaliyet gösteriyor. Sektöründe bir dünya devi olan şirketin İsrail’de binin üzerinde çalışanı var.
Şirketin İsrail'de bir Ar-Ge merkezi bulunuyor.
Kanıt Linki
İsrail’deki ortakları arasında biyo-cerrahi ürün geliştiricisi Omrix Biopharmaceuticals, ilaç distribütörü Janssen Israel ve Biosense Webster bulunuyor. Johnson & Johnson’un tıbbi cihazlarının dağıtım ve pazarlanması için Johnson Medical Israel adında bir şirketi de var.
Kanıt Linki
Kanıt Linki
Diğer yandan Johnson & Johnson'da başkan yardımcısı olarak görev yapan Sam Maldonado, sosyal medya hesabından siyonist katliamları öven bir paylaşımda bulundu. Büyük tepki çeken açıklamadan sonra şirket herhangi bir yaptırımda bulunmadı.
Kanıt Linki
HENKEL
(2022 yılı geliri 1,253 milyar dolar)
Almanya merkezli şirket, çamaşır deterjanları, temizlik ürünleri, güzellik ve kişisel bakım ürünleriyle ön plana çıkıyor.
Henkel, İsrail İnovasyon Otoritesi ile ortaklık yapıyor ve Feelit gibi İsrailli teknoloji firmalarına yatırımları var.
Kanıt Linki
Henkel, İsrailli girişim Nexa3D ile ortaklık yapıyor.
Kanıt Linki
Henkel, İsrailli yazılım şirketi Feelit Technologies’in ortaklarından biri.
Kanıt Linki
Henkel’in patronu Carsten Knobel verdiği bir röportajda İsrail’deki iş bağlantılarından bahsederken İsrail’in saldırılarını görmezden gelerek İsrail’de yaşanan terörü kınadığını açıkladı.
“İsrail'de yaklaşık 100 çalışanımız var ve orada her iki iş alanını da işletiyoruz, ancak orada kendi üretim tesisimiz yok. İsrail bizim için oldukça küçük bir pazar, satışların payı yüzde birden az. Ancak İsrail'den gelen görüntüler beni derinden sarsıyor. Terörün ve masum sivillere yönelik saldırıların hiçbir haklı gerekçesi olamaz. Düşüncelerim sahadaki meslektaşlarımızla ve tabii ki birçok kurbana maruz kalan, akrabaları ve arkadaşları öldürülen, yaralanan veya kaçırılan ve şimdi yeni saldırıların korkusuyla yaşamak zorunda kalan İsrail halkıyla birlikte.”
Kanıt Linki
MONDELEZ
(2022 yılı geliri 4,30 milyar dolar)
Amerikan merkezli ancak çok uluslu bir şirket olarak şekerleme, yiyecek, içecek ve atıştırmalık sektöründe faaliyet gösteren Mondelez, 180 ülkede faaliyet gösteriyor. Türkiye’de Kent Gıda’yı satın alarak piyasaya giren şirketin İsrail’le iş birliği bulunuyor.
Mondelez, İsrail merkezli atıştırmalık üreticisi Torr'a yatırım yaptı ve İsrail'deki start-up'larla çalışmak üzere The Kitchen ile iş birliği yaptığını duyurdu.
Kanıt Linki
Kanıt Linki
ABD'li Oreo kurabiyeleri ve Toblerone üreticisi Mondelēz International, İsrail'de gıda teknolojileri araştıracağını ve şeker ve evcil hayvan maması üreticisi Mars Incorporated ile gıda ve tarıma yatırım yapmaya başlayacağını söyledi.
Kanıt Linki
RECKİTT BENCKİSER
(2022 yılı geliri 2,349 milyar dolar)
Üç farklı firmanın birleşmesiyle oluşan ve temizlik ürünleriyle öne çıkan İngiltere merkezli şirket, sektörü elinde tutan birçok markaya ev sahipliği yapıyor. Şirketin İsrail İnovasyon Otoritesi ile iş birliği bulunuyor. İsrail ve Çok Uluslu Şirketler ile İş birliği programı dahilinde imzalanan anlaşma, daha önce Intel, Audi, Abbot, Unilever, Hewlett Packard, IBM, Panasonic, Philips, Nielsen, Fujitsu, Renault gibi firmalarla da imzalanmıştı.
Kanıt Linki
Reckitt Benckiser, İsrail İnovasyon Otoritesi ortaklarından biri.
Kanıt Linki
İsrailli çevrimiçi reklamcılık ve sosyal medya şirketi Sanabil Digital ile ortaklığı bulunuyor.
Kanıt Linki
PEPSİCO
(2022 yıllık geliri 8,91 milyar dolar)
Amerika merkezli ve çok uluslu bir yiyecek ve içecek firması olan PepsiCo, sadece 2015 yılında 22 markasıyla dünyanın 200 ülkesinde 1 milyar dolar perakende satış gerçekleştirmişti. Dünyanın ikinci büyük gıda ve içecek şirketi olarak kabul edilen PepsiCo, gazlı içecek üreticisi İsrail merkezli SodaStream'i 3,2 milyar dolara satın alarak İsrail ekonomisine büyük katkı sağladı. SodaStream Batı Şeria’daki işgal edilmiş topraklarda üretim yapıyordu.
Kanıt Linki
PepsiCo, İsrailli damla sulama şirketi N-Drip ile de ortaklık yapıyor.
Kanıt Linki
Yeni girişimleri teşvik eden bir girişim olan İsrail merkezli JVP Play, PepsiCo ile ortak çalışıyor.
Kanıt Linki
İsrailli uluslararası yiyecek ve içecek şirketi olan Strauss Group’la 20 yıldan uzun süredir ortak çalışıyor.
Kanıt Linki
THE COCA-COLA COMPANY
(2022 yıllık net geliri 9,6 milyar dolar)
Dünyanın en büyük içecek şirketi olan The Coca-Cola Company, dünyada en fazla satılan ve tüketilen Coca-Cola, Fanta, Schweppes ve Sprite ürünlerinin sahibidir.
Dünyanın pahalı markası olarak bilinen COCA-COLA, İsrail-Amerika Ticaret Odası (The Israel-America Chamber of Commerce) Altın Üyesidir.
Kanıt Linki
Coca-Cola Israel olarak bilinen Central Bottling Company, The Coca-Cola Company'nin İsrail'deki franchise sahibidir. Şirket, İsrail alkolsüz içecek pazarının yaklaşık %40'ını kontrol ediyor. Atarot Yerleşimi Sanayi Bölgesi'ndeki işgal edilmiş topraklarda yasadışı inşa edilmiş bölgesel bir dağıtım merkezi bulunuyor.
Kanıt Linki
Coca-Cola İsrail, kültürlü süt ürünleri geliştirmek için İsrailli bir girişimle iş birliği halinde ve 2 milyon dolar yatırım yapıyor.
Kanıt Linki